5 สัญญาณเตือนเมื่อฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen) เกินสมดุล

อาจมีหลาย ๆ คนที่ไม่รู้ตัวว่าอาการที่กำลังเป็นอยู่หรือที่เจออยู่ทุกวันนั้นเกี่ยวข้องกับฮอร์โมนเอสโตรเจนเกิน  เช่น

• หน้าอกเริ่มโตคล้ายผู้หญิง (Gynecomastia)

สัญญาณเตือนที่เห็นได้ชัดที่สุด คือ หน้าอกเริ่มนูนขึ้นหรือจับแล้วรู้สึกมีเนื้อเต้านมมากกว่าปกติ ที่ไม่ได้เกิดจากไขมันเพียงอย่างเดียว แต่เกิดจากเนื้อเยื่อเต้านมที่ตอบสนองต่อฮอร์โมนเอสโตรเจน หากปล่อยไว้นานอาจทำให้รู้สึกไม่มั่นใจในรูปร่างหรือเสื้อผ้าที่เคยใส่ได้

• น้ำหนักขึ้นง่ายโดยเฉพาะตรงหน้าท้อง

ฮอร์โมนเอสโตรเจนมีผลต่อการสะสมไขมันโดยเฉพาะที่หน้าท้อง เอวและหน้าอก ผู้ชายคนไหนที่เคยออกกำลังกายเล็กน้อยแต่ยังควบคุมน้ำหนักได้ อาจจะเริ่มรู้สึกว่าทำไมกินเหมือนเดิม แต่น้ำหนักกลับขึ้นง่ายผิดปกติ 

• รู้สึกเหนื่อยง่าย กล้ามเนื้อลด

เมื่อระดับฮอร์โมนเทสโทสเทอโรนลดลงและเอสโตรเจนสูงขึ้น ร่างกายจะสร้างกล้ามเนื้อได้ยากขึ้น กล้ามเนื้อเดิมก็เริ่มหายไป ความแข็งแรงลดลง บางคนถึงขั้นรู้สึกว่าหมดแรง เหนื่อยง่าย แม้จะทำแค่กิจกรรมสบาย ๆ

• มีอารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดหรือซึมเศร้า

ความไม่สมดุลของฮอร์โมนไม่ได้มีผลแค่ต่อร่างกาย แต่ยังส่งผลต่อสมองและอารมณ์ด้วย ระดับเอสโตรเจนที่ไม่สมดุลอาจทำให้เกิดความรู้สึกหงุดหงิด อ่อนไหวหรืออารมณ์แปรปรวนง่ายกว่าปกติ บางคนอาจจะรู้สึกเครียดหรือไปจนถึงซึมเศร้าโดยไม่มีสาเหตุ

• สมรรถภาพทางเพศลดลง

​​หนึ่งในอาการที่จะกระทบความมั่นใจของผู้ชายมากที่สุด คือ ความต้องการทางเพศลดลง ซึ่งมันจะเกิดขึ้นเมื่อฮอร์โมนเทสโทสเทอโรนลดลงและฮอร์โมนเอสโตรเจนที่สูงเกินไป

สาเหตุที่ทำให้ฮอร์โมนเพศหญิงเพิ่มขึ้นมีอะไรบ้าง?

• อายุที่เพิ่มขึ้น เมื่อผู้ชายอายุมากขึ้นระดับฮอร์โมนเทสโทสเทอโรนจะค่อย ๆ ลดลง ทำให้สัดส่วนระหว่างฮอร์โมนเพศชายและเพศหญิงไม่สมดุล
• ไขมันส่วนเกิน ไขมันโดยเฉพาะบริเวณหน้าท้องจะมีเอนไซม์ที่ชื่อว่า Aromatase ซึ่งทำหน้าที่เปลี่ยนฮอร์โมนเทสโทสเทอโรนให้กลายเป็นเอสโตรเจน
• การดื่มแอลกอฮอล์ แอลกอฮอล์ส่งผลให้ตับทำงานแย่ลง ซึ่งเป็นอวัยวะที่คอยกำจัดฮอร์โมนส่วนเกิน ทำให้เอสโตรเจนค้างอยู่ในร่างกายมากขึ้น
• ความเครียดสะสม เมื่อร่างกายเครียดจะหลั่งฮอร์โมนคอร์ติซอล ซึ่งจะไปยับยั้งการผลิตฮอร์โมนเทสโทสเทอโรนให้ลดลง ส่งผลให้ความสมดุลของฮอร์โมนเพศนั้นเสียไป
• การใช้ยาบางชนิดหรือโรคประจำตัว เช่น ยาสเตียรอยด์ ยาต้านซึมเศร้าหรือโรคเกี่ยวกับตับและต่อมไร้ท่อ

หากคุณเริ่มสังเกตว่าร่างกายเริ่มเปลี่ยนไปในลักษณะเหล่านี้ อาจถึงเวลาที่ต้องไปเช็กฮอร์โมนแล้วครับ เพราะสาเหตุสำคัญที่แอบแฝงอยู่มักจะเกิดจากระดับเอสโตรเจนที่สูงเกินไป ซึ่งในปัจจุบันมีทางเลือกหนึ่งที่ช่วยจะปรับสมดุลของฮอร์โมนนี้ได้ คือ การใช้ Estrogen Blocker

Estrogen Blocker คืออะไร?

Estrogen Blocker หรือ ตัวยับยั้งฮอร์โมนเอสโตรเจน คือ ยาที่ช่วยลดการออกฤทธิ์ของฮอร์โมนเพศหญิงในร่างกายของผู้ชาย เพื่อจะปรับสมดุลของฮอร์โมนให้กลับมาปกติตามเดิม โดยทั่วไป แบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่มหลัก ๆ คือ

1. Aromatase Inhibitors (AI)

ยากลุ่มนี้จะช่วยยับยั้งเอนไซม์ Aromatase ไม่ให้เปลี่ยนเทสโทสเทอโรนเป็นเอสโตรเจน ตัวอย่างยาที่แพทย์ใช้ในบางกรณี เช่น Anastrozole, Letrozole นิยมใช้กับผู้ชายที่ได้รับการรักษาด้วยฮอร์โมนเทสโทสเทอโรนหรือกำลังมีภาวะ Gynecomastia

2. Selective Estrogen Receptor Modulators (SERMs)

ยากลุ่มนี้ไม่ได้ไปลดระดับเอสโตรเจนโดยตรง แต่ไปขัดขวางไม่ให้ฮอร์โมนจับกับตัวรับ (Receptor) ในเนื้อเยื่อบางส่วน เช่น หน้าอก ส่งผลให้ฮอร์โมนเอสโตรเจนจะยังอยู่ในร่างกาย แต่ก็ไม่สามารถออกฤทธิ์ได้เต็มที่ โดยเฉพาะจุดที่ทำให้เกิดอาการหน้าอกโตหรือสมรรถภาพลดลง ตัวอย่างยาที่แพทย์ใช้ เช่น Tamoxifen, Clomiphene 

ข้อควรระวังเมื่อใช้ยา Estrogen Blocker

แม้ตัวยาเหล่านี้จะมีประโยชน์ในทางการแพทย์ แต่ก็ไม่ควรใช้เองโดยเด็ดขาด เพราะการปรับระดับฮอร์โมนในร่างกายเป็นเรื่องที่ซับซ้อน หากใช้ในปริมาณหรือระยะเวลาที่ไม่เหมาะสม อาจเกิดผลข้างเคียงต่อร่างกายได้ เช่น

• ภาวะกระดูกพรุน เนื่องจากเอสโตรเจนมีส่วนช่วยในการรักษาความหนาแน่นของกระดูก แม้ในผู้ชายก็มีความสำคัญเช่นกัน
• ความดันโลหิตสูงจากการเปลี่ยนแปลงสมดุลของระบบไหลเวียนเลือด
• ปัญหาการนอนหลับหรืออาการอ่อนเพลีย จากการรบกวนวงจรของฮอร์โมน
• สมดุลฮอร์โมนสลับกลับด้าน คือ เทสโทสเทอโรนสูงเกินไป ซึ่งอาจทำให้เกิดสิว ผมร่วงหรืออารมณ์แปรปรวนได้

นอกจากนี้ยังมีบางคนที่เมื่อหยุดยากะทันหัน ร่างกายอาจเกิดการ “รีบาวด์” หรือร่างกายกลับมาสร้างฮอร์โมนเอสโตรเจนมากกว่าเดิม ทำให้ร่างกายเกิดอาการผิดปกติอีกครั้ง

ดังนั้น ก่อนเริ่มใช้ยาใด ๆ ควรตรวจระดับฮอร์โมนจากเลือดและปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้านฮอร์โมนหรือเวชศาสตร์ชะลอวัย (Anti-aging medicine) เพื่อประเมินภาวะฮอร์โมนในร่างกายอย่างรอบคอบ ทั้งฮอร์โมนเพศชาย (Testosterone) ฮอร์โมนเพศหญิง (Estrogen) และฮอร์โมนอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้การรักษาเป็นไปอย่างปลอดภัยและเหมาะสมกับร่างกายของแต่ละคนมากที่สุด